De vertoning van de documentaire ‘Moord op de blanke boer’ vorige week van de EO bij ‘3 onderzoekt’, heeft veel reacties opgeleverd. Het werd tijdens de uitzending zelfs trending topic op Twitter. De documentaire gaat over een trainingskamp voor blanke Zuid-Afrikanen die naar eigen zeggen een guerrillaoorlog voeren tegen de zwarten. De uitzending zorgde bij veel Nederlandse kijkers voor verontwaardiging en ongeloof.

Een greep uit de reacties:

@berjanolijve : #3onderzoekt: eenzijdige goedkope manier om sensationele docu's te maken. helemaal ingezoomd op het extreme. jammer, want SA is zo mooi!!

@theo65b:  Zojuist bij #3onderzoekt een reportage over blanke Boeren in Zuid-Afrika. Wat een diepgeworteld rascisme zit daar nog zeg! Vreselijk.

@Blanssie: #3onderzoekt gekeken. De moord op de blanke boer. Onder de indruk en geshockt. Begrip/onbegrip lopen door elkaar heen. Hoe haat kan verdelen

“Laat mij eens één zwarte zien, die je niet zal proberen te vermoorden. Dan is dat de enige goede zwarte.” Dit wordt gezegd door een blanke Zuid-Afrikaanse jongen die de guerrillatraining volgt in het kamp. De documentaire van de EO was gevuld met uitspraken die in Nederland bestempeld worden als racistisch. Aldert Baas, communicatieadviseur van de EO, beaamt dat. Hij vindt dat de aandacht die de uitzending heeft gekregen op Twitter iets aangeeft: “Het heeft mensen geraakt. Je ziet de impact die het op de makers heeft gehad terug en dit heeft ook impact op de kijkers.”

André Beukes is een blanke Zuid-Afrikaan. Hij is jurist in Rotterdam, maar geboren en getogen in Zuid-Afrika. Ook hij was geschokt na het zien van de documentaire, maar vooral omdat het beeld dat er geschetst wordt volgens hem niet de realiteit is: “De groep Afrikaners die te zien is in de documentaire, vormt nog geen één procent van de blanke bevolking.” Hij vindt het kwalijk dat er in de documentaire niet gesproken wordt met andere blanken. Volgens Beukes denkt het grootste deel van de bevolking heel anders dan de groep die in beeld is gebracht: “Niemand wil oorlog, maar ze willen ook niet dood!” De angst om vermoord te worden is volgens hem groot. Maar die angst leeft ook bij de zwarte bevolking: “Het aantal moorden in Zuid-Afrika blijft maar stijgen en dat maakt mensen bang. Maar iedereen weet dat oorlog geen oplossing is. Het hele land, blank en zwart, zal daar onder lijden.”

De documentaire is gemaakt door de EO zelf. De doelgroep waarop zij zich hebben gericht is jongeren. De reden voor het aansnijden van dit onderwerp, is het laten zien van de leefwereld van jongeren elders op de wereld. Aldert Baas zegt hierover: “De documentaire laat tegenstellingen zien met de leefwereld van onze jongeren, maar ook raakvlakken.” Baas geeft duidelijk aan dat er geen expliciet standpunt wordt ingenomen door de EO bij deze documentaire, mensen moeten hun eigen oordeel vormen. Het gaat de EO erom dat mensen aan het denken worden gezet: “Je wordt als kijker geconfronteerd met een bepaalde gedachtegang. En daardoor word je zelf aan het denken gezet.”

Volgens André Beukes heeft Zuid-Afrika hulp nodig van buiten Afrika om de situatie tussen blank en zwart niet uit de hand te laten lopen: “Er is politieke druk nodig van buitenaf op onze overheid om de moord en criminaliteitcijfers te laten dalen. Als die veranderen, is dat een eerste stap om meer solidariteit te creëren.”